28 Νοεμβρίου 2012
Το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης (ΔΔΧ), τη Δευτέρα 19 Νοεμβρίου 2012, εξέδωσε την απόφασή του για τη διένεξη μεταξύ της Κολομβίας και της Νικαράγουας, που αφορούσε στην ταυτόχρονη οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας των δύο κρατών.Η Νικαράγουα ήταν το κράτος που προσέφυγε στο ΔΔΧ το Δεκέμβριο του 2001 ζητώντας να αποκτήσει την κυριαρχία κάποιων νησιών, που είχε η Κολομβία, και να επεκτείνει τα θαλάσσια σύνορά της.
Το ΔΔΧ αποφάσισε ότι η Κολομβία, και όχι η Νικαράγουα, έχει πλήρη κυριαρχικά δικαιώματα στις νησίδες Alburquerque, Este Dudeste, Roncador, Serrana, Quiatasueno, Serranilla και Bajonuero. Αυτά τα νησάκια απέχουν 775 χλμ. από την ακτή της Κολομβίας και 230 χλμ. από την ακτή της Νικαράγουας. Ταυτόχρονα εγκλώβισε τρεις βραχονησίδες της Κολομβίας μέσα στην ΑΟΖ της Νικαράγουας δίνοντας τους, όμως, κυριαρχικά δικαιώματα 12 ν.μ. από τις ακτές τους.
Το ΔΔΧ, όπως κάνει συνήθως σε τέτοιες περιπτώσεις, καθόρισε πρώτα την ΑΟΖ και την υφαλοκρηπίδα των δυο κρατών με βάση τη μέθοδο της «μέσης γραμμής» και μετά την επανακαθόρισε με βάση τη γνωστή άποψή του περί «επιείκειας και ειδικών περιστάσεων» (equity and special circumstances), δίνοντας στη Νικαράγουα μεγαλύτερη ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα σε σύγκριση με την έκταση που θα έπαιρνε με βάση τη «μέση γραμμή». Η Κολομβία κέρδισε τις 7 νησίδες που της αμφισβητούσε η Νικαράγουα, αλλά έχασε μια αρκετά μεγάλη έκταση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας.
Η Σύμβαση του 1982 για το Δίκαιο της Θάλασσας αναφέρει ρητά στο Άρθρο 121, παράγραφο 2, ότι όλα τα νησιά διαθέτουν ΑΟΖ και ότι η ΑΟΖ ενός νησιού καθορίζεται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που καθορίζεται και για τις ηπειρωτικές περιοχές, αλλά το ΔΔΧ, για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα τώρα, υποστηρίζει ότι το μέγεθος της ακτογραμμής ενός παράκτιου κράτους υπερτερεί της ακτογραμμής ενός μικρού νησιού και έτσι δεν δίνει συνήθως «πλήρη επήρεια» (full effect) σε τέτοια νησιά.
Ο παρακάτω χάρτης δείχνει το τρόπο που το ΔΔΧ οριοθέτησε την ΑΟΖ και την υφαλοκρηπίδα των δυο κρατών.
Συγκεκριμένα, ο χάρτης δείχνει με γαλάζιο χρώμα τη θαλάσσια περιοχή που ανήκε στην Νικαράγουα πριν την απόφαση του Δικαστηρίου (νότια του 15ου Παράλληλου και ανατολικά του 82ου Μεσημβρινού). Η υπόλοιπη θαλάσσια περιοχή ήταν της Κολομβίας. Μετά την απόφαση του ΔΔΧ, η ΑΟΖ και η υφαλοκρηπίδα που επιδικάστηκαν στη Νικαράγουα έχει το σχήμα πετάλου και τουρκουάζ χρώμα. Όπως δείχνει ο χάρτης, μέσα σε αυτή τη ζώνη, εγκλωβίστηκαν οι βραχονησίδες της Κολομβίας. Το βαθύ μπλε χρώμα δείχνει την ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα που επιδικάστηκε στην Κολομβία. Η απόσταση των ηπειρωτικών ακτών των δυο κρατών απέχει πάνω από 400 ν.μ. και έτσι το ΔΔΧ, όπου ήταν εφικτό, έδωσε και στα δυο κράτη ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα 200 ν.μ.
Βλέποντας τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά των δυο κρατών εύκολα μπορούμε να επισημάνουμε ότι η Κολομβία μοιάζει με την Ελλάδα και η Νικαράγουα με την Τουρκία. Έτσι κάποιοι μπορούν να ισχυριστούν ότι σίγουρα δεν πρέπει να προσφύγουμε στη Χάγη διότι θα χάσουμε.
Όπως έχω ξαναγράψει, δεν πιστεύω ότι αυτό είναι η ουσία του θέματος. Το Δικαστήριο εκδίδει «αποφάσεις» που όλα τα κράτη οφείλουν να αποδέχονται και να σέβονται, ανεξάρτητα εάν έχασαν ή κέρδισαν. Σημασία έχει ότι μια απόφαση της Χάγης θα λύσει την ελληνοτουρκική διένεξη σε αυτό το θέμα και η Ελλάδα δεν θα κινδυνεύει πλέον από τον τουρκικό επεκτατισμό, διότι θα απολαμβάνει ασφάλειας δικαίου. Θα είναι, δηλαδή, ελεύθερη να κάνει γεωτρήσεις για πετρέλαιο και φυσικό αέριο, να μπορεί να αξιοποιήσει στο έπακρο την αλιευτική της δυνατότητα και να χρησιμοποιήσει τον εναέριο χώρο της ΑΟΖ για αιολική ενέργεια. Μπορούμε σήμερα να λέμε ότι το 90% του Αιγαίου ανήκει στην Ελλάδα αλλά δεν είμαστε σε θέση να αξιοποιήσουμε τις πλουτοπαραγωγικές πηγές του.
Βέβαια, η συζήτηση αυτή είναι περισσότερο ακαδημαϊκή, μια και στη Χάγη δεν πρόκειται να προσφύγουμε ποτέ διότι δεν το θέλει η Τουρκία όχι μόνο επειδή θα χάσει αλλά επειδή δεν επιθυμεί να υπάρξει λύση στην Ελληνοτουρκική διαφορά. Πιστεύει ότι τη συμφέρει η διαιώνιση αυτής της διένεξης γιατί είναι χρήσιμη και συμφέρουσα για τα δικά της σχέδια στην περιοχή, τα οποία επιδιώκει να «λύσει» όχι με βάση τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου αλλά με προσφυγή σε πολιτικά και στρατιωτικά μέσα πίεσης.
*Ο Δρ. Θεόδωρος Καρυώτης είναι καθηγητής πολιτικής οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Μέριλαντ των ΗΠΑ.
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου