Χωρίς σχέδιο

Tου Αλέξη Παπαχελά

Τα κόμματα στην Ελλάδα πάσχουν από μία ανίατη, όπως αποδεικνύεται, ασθένεια. Δεν μπορούν ποτέ να ετοιμασθούν εγκαίρως για την εξουσία. Τους ρουφάει το καθαρό πολιτικό παιχνίδι, ιδιαίτερα τους μήνες πριν από τις εκλογές, και κανείς δεν έχει τον χρόνο ή τη διάθεση να κάτσει να προετοιμασθεί σοβαρά και τεχνοκρατικά για την επόμενη μέρα. Το έχουμε ζήσει πολλές φορές, με καταστροφικά αποτελέσματα. Ο κ. Γ. Παπανδρέου ήλθε στην εξουσία χωρίς να έχει οιοδήποτε έτοιμο σχέδιο για την οικονομία ή την ανάπτυξη, παρά το γεγονός πως γνώριζε πολύ καλά την κατάσταση της οικονομίας. Θυμάμαι ακόμη εκείνα τα εντυπωσιακά, από επικοινωνιακή άποψη, πλάνα του κ. Παπανδρέου με τον περίφημο Ασεμπίγιο τις πρώτες ημέρες μετά τις εκλογές, να μελετούν στην παραλία του Φαλήρου τα σχέδια ανάπλασης της αθηναϊκής παραλίας. Πολύς θόρυβος, ελάχιστη ουσία, ακόμη λιγότερη προετοιμασία. Οπως άλλωστε αποκαλύπτουν τώρα οι άνθρωποι που ήταν δίπλα του, ακόμη και η αναδιοργάνωση και η αλλαγή ονομασιών των διαφόρων υπουργείων είχε γραφτεί σε μια κόλλα χαρτί χωρίς καμία απολύτως προετοιμασία. Τα κόμματα είναι συνήθως καλά στην προετοιμασία της στελέχωσης του κρατικού μηχανισμού, και αυτό γιατί οι κομματικοί στρατοί έχουν έτοιμες τις λίστες των «δικών μας» που πρέπει να διορισθούν σε διοικήσεις οργανισμών, διοικητικά συμβούλια κ.λπ. κ.λπ. Τους λείπει όμως η διασύνδεση με τους ανθρώπους της αγοράς, της πραγματικής οικονομίας και της τεχνοκρατικής προσέγγισης. Η συνήθης πρακτική είναι να καλούνται τέτοιοι άνθρωποι να δώσουν κάποιες εισηγήσεις ή συμβουλές πριν από τις εκλογές. Δίνουν κάποιο non paper, το οποίο καταχωνιάζεται σε συρτάρια κομματικών γραφείων ή απορρίπτεται με την παραδοσιακή φράση «έλα μωρέ, αυτά δεν γίνονται». Είναι τόσο διαλυτική η κομματική καμαρίλα και η ενασχόληση με την καθημερινότητα της επικοινωνίας και της μικροπολιτικής, που δυστυχώς δεν μένει όρεξη ή χρόνος σε κανέναν να ασχοληθεί με την προετοιμασία της διακυβέρνησης. Αυτό δεν θα πείραζε πολύ αν είχαμε μια δημόσια διοίκηση που δούλευε ρολόι και είχε συνέχεια. Τις παλιές εποχές ο υπουργός έμπαινε στο γραφείο του και είχε απέναντί του γενικούς διευθυντές που είχαν έτοιμους φακέλους για κάθε εκκρεμότητα και σχετικές εισηγήσεις. Το πολιτικό σύστημα διέλυσε τη δημόσια διοίκηση επί δεκαετίες και τώρα οι πολιτικοί έχουν απέναντί τους το χάος και υπαλλήλους που είναι ειδικοί στο να απαντούν «αυτό δεν γίνεται». Γι’ αυτό βασίζονται σε συμβούλους, διαλύοντας ακόμη παραπάνω τη διοίκηση και τη συνέχεια του κράτους. Η χώρα όμως δεν μπορεί να κυβερνηθεί με αυτόν τον τρόπο. Δεν μπορούμε να ξαναζήσουμε τις σκηνές ροκ μιας κυβέρνησης που ψάχνει να βρει μέσα σε ένα απόγευμα από πού θα κόψει ένα ή δύο δισ. Οι πολιτικοί πρέπει να μάθουν να εμπιστεύονται ανθρώπους οι οποίοι ξέρουν να οργανώνουν projects και να βρίσκουν πρακτικές λύσεις. Οφείλουν να διαχωρίζουν την κομματική πολιτική δουλειά από την τεχνοκρατική τους προετοιμασία. Τώρα πια υπάρχουν πολλοί σοβαροί άνθρωποι, εταιρείες μελετών, στελέχη της αγοράς που θα ήθελαν να βοηθήσουν στην επεξεργασία ενός εθνικού σχεδίου ανάπτυξης ή ενός νέου φορολογικού νομοσχεδίου. Ειρήσθω εν παρόδω, ένα από τα πιο θετικά σημάδια σε αυτήν την κυβέρνηση είναι ο διορισμός στη θέση του υφυπουργού Οικονομικών με ευθύνη για τα έσοδα ενός ανθρώπου που μοιάζει να έχει πολύ σοβαρή εμπειρία από την απολύτως πραγματική οικονομία. Τα κόμματα στην Ελλάδα και οι πολιτικοί είχαν μάθει να τα δίνουν όλα για την εξουσία χωρίς ποτέ να προετοιμάζονται γι’ αυτήν. Στην εποχή μας αυτό δεν μπορεί να συνεχισθεί, ειδικά όταν πριν από κάθε απόφαση προηγείται μια υποχρεωτική συνεννόηση με τους εκπροσώπους της τρόικας που -αν μη τι άλλο- ξέρουν καλά τα νούμερα και τα στοιχεία τους...