Ψάρια - ρομπότ στην υπηρεσία της μελέτης ειδών και ωκεανών

Της Ιφιγενειας Διαμαντη Ενα ρομπότ με τη μορφή ψαριού που καταγράφει τα επίπεδα μόλυνσης στον ωκεανό και επαναφορτίζεται όντας θαμμένο στον αμμώδη βυθό δεν αποτελεί αντικείμενο επιστημονικής φαντασίας. Εχει παρέλθει περισσότερο από μια δεκαετία από την πρώτη κατασκευή ρομπότ που συνδύαζαν τη Βιολογία με τη Μηχανική, και η διαρκής εξέλιξη στον τομέα της Βιομιμητικής επιτρέπει στους επιστήμονες να δημιουργούν ρομπότ που «μοιάζουν» όλο και περισσότερο στα έμβια όντα σε όψη και λειτουργίες. Προσκεκλημένος του Συλλόγου Αποφοίτων του ΜΙΤ, ο διευθυντής του Κέντρου Θαλάσσιων Τεχνολογιών του αμερικανικού πανεπιστημίου, καθηγητής Μιχάλης Τριανταφύλλου, μιλά σήμερα στις 7 μ.μ. στο Αμφιθέατρο του Ιδρύματος Ευγενίδου με θέμα τον «Παγκόσμιο ρόλο και τη δυναμική του ΜΙΤ στα πεδία της Ναυπηγικής και της Μηχανολογίας» μαζί με την επικεφαλής του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών του ΜΙΤ, κ. Μέρι Μπόις. Ο κ. Τριανταφύλλου έχει εντρυφήσει στα υποβρύχια ρομπότ που μοιάζουν με ψάρια. Το 1994 κατασκεύασε το RoboTuna, ένα ρομπότ - τόνος μήκους περίπου 2 μ. που εκτίθεται στο Μουσείο Επιστημών του Λονδίνου, ακολούθησε το ρομπότ - λούτσος RoboPike (1998) και η χελώνα - ρομπότ RoboTurtle (2005). Επίσης, στο πρόσφατο παρελθόν συνέβαλε στον εντοπισμό δύο ναυαγίων στη Νίσυρο (2001) και στα Κύθηρα (2004) σε συνεργασία με την Εφορεία Ενάλιων Αρχαιοτήτων και το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών, χρησιμοποιώντας υποβρύχια μηχανήματα που κινούνται αυτόνομα (Autonomous Underwater Vehicles). «Σε περίπου πέντε με δέκα χρόνια από σήμερα, αυτά τα μηχανήματα θα μπορούν να επιθεωρούν και να επιδιορθώνουν βλάβες χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση σε εγκαταστάσεις άντλησης πετρελαίου ή αερίου σε υποθαλάσσια βάθη μεγαλύτερα των 2,5 χλμ.», εξηγεί στην «Κ» ο κ. Τριανταφύλλου. Βουτά στην άμμο Αυτήν την περίοδο στο ΜΙΤ οι επιστήμονες κατασκευάζουν ένα ρομπότ - σαλάχι. «Το σαλάχι έχει μεγάλη ικανότητα να αντιλαμβάνεται το περιβάλλον του, ακολουθεί τα υδάτινα ρεύματα, κολυμπά κοντά στον βυθό της θάλασσας, ενώ μπορεί να βουτά στην άμμο και να κινείται μέσα σε αυτήν» λέει. «Μεταφέροντας» αυτές τις λειτουργίες σε ένα ρομπότ - σαλάχι, «θα μπορούσε να “παρατηρεί” τον ωκεανό για μεγάλα χρονικά διαστήματα, συλλέγοντας δεδομένα και καταγράφοντας τυχόν περιστατικά μόλυνσης. Ή, να επαναφορτίζεται προστατευμένο μέσα στην άμμο, αντλώντας ενέργεια από τα υδάτινα ρεύματα και τα κύματα και να διανύσει μεγάλες αποστάσεις, ακολουθώντας τα ρεύματα». Παράλληλα, η επιστημονική ομάδα του ΜΙΤ σχεδιάζει έναν τεχνητό αισθητήρα που μιμείται τη λειτουργία των αισθητήρων που διατρέχουν τη ράχη των ψαριών, οι οποίοι τούς επιτρέπουν να ανιχνεύουν τη λεία τους και να εντοπίζουν τους εχθρούς τους. «Οι νέες τεχνολογίες που βασίζονται στα μικροηλεκτρομηχανολογικά συστήματα (MEMS) επιτρέπουν την κατασκευή εκατοντάδων αισθητήρων διαστάσεων χιλιοστού, με τους οποίους θα είναι δυνατή τόσο η ανίχνευση αντικειμένων που βρίσκονται κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας όσο και της κίνησης έμβιων όντων. Μελλοντικά, τέτοιες εφαρμογές μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε προπέλες ή πτερύγια θαλασσίων σκαφών», εξηγεί. Μήπως η ολοένα και πιο τελειοποιημένη όψη των ρομποτικών ψαριών θα... «ξεγελάσει» κάποια στιγμή τα αληθινά; «Δεν έχουμε φθάσει ακόμη σε αυτό το σημείο, αν και δεν απέχουμε και πολύ», προσθέτει ο κ. Τριανταφύλλου. «Καθώς χρησιμοποιούμε νέα υλικά και νέες μεθόδους ενεργοποίησης, τα ψάρια - ρομπότ δείχνουν αρκετά σαν τα αληθινά. Ωστόσο, σε αυτό το σημείο καλό είναι να διευκρινιστεί ότι σκοπός της Βιομιμητικής δεν είναι να μιμηθεί, αλλά να συναγωνιστεί. Στα ενυδρεία πάντα θα υπάρχουν αληθινά ψάρια, όμως σύντομα θα έχουμε ψάρια - ρομπότ ικανά να κινούνται με τη χάρη και την ευκινησία δελφινιών ή θαλάσσιων λεόντων», καταλήγει. http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_100073_07/10/2009_332358