Πιο ρηχό το στρατηγικό βάθος

Ἀναρτήθηκε στὸ 18 Μαΐου 2013 ἀπὸ τὸν/τὴν filologos10

Του Γιώργου Καπόπουλου 

Για την πλειονότητα των ελληνικών ΜΜΕ η επίσκεψη Ερντογάν στην Ουάσιγκτον ήταν ήδη από την αναγγελία της ένας διπλωματικός θρίαμβος για την Άγκυρα. Η πραγματικότητα βρίσκεται στους αντίποδες, καθώς οι εξελίξεις ημέρα με την ημέρα περιορίζουν τη δυνατότητα τουρκικών πρωτοβουλιών στη Συρία και στη Μέση Ανατολή, με τον Ερντογάν να ενδιαφέρεται πλέον κατά κύριο λόγο να προχωρήσει χωρίς περιπλοκές η προσπάθεια πολιτικής επίλυσης του Κουρδικού εντός συνόρων.

Η προσέγγιση Ουάσιγκτον-Μόσχας στη Συρία επιμερίζει στην μεν ρωσική πλευρά την πίεση στο καθεστώς Ασαντ, στην δε αμερικανική την πίεση στο ετερόκλητο σουνιτικό μέτωπο της αντιπολίτευσης -κυρίως τους χρηματοδότες των εξτρεμιστών Σαουδική Αραβία και Κατάρ-με την Τουρκία να μπορεί να ελπίζει το πολύ σε μια υπεργολαβία χειραγώγησης της Μουσουλμανικής Αδελφότητας.

Οι όποιες εγγυήσεις για τα συμφέροντα του Ισραήλ και του Ιράν στο πλαίσιο μιας συμβιβαστικής λύσης στη Συρία δεν θα συναρτώνται με τις πρωτοβουλίες και δεσμεύσεις των Ερντογάν-Νταβούτογλου αλλά από τα όσα θα συμφωνήσουν οι Κέρι-Λαβρόφ.

Εξυπακούεται ότι αν πετύχει η κοινή παρέμβαση ΗΠΑ-Ρωσίας στη Συρία, θα υπάρξει ανάλογη ευθυγράμμιση των δύο Μεγάλων Δυνάμεων και απέναντι στην Τεχεράνη για το πυρηνικό της πρόγραμμα με τις όποιες μεσολαβητικές φιλοδοξίες της Τουρκίας να περιορίζονται δραματικά.

Το σκηνικό αλλάζει ταχύτατα στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή και κάθε μέρα που περνά η τολμηρή διπλωματική ρητορική των Ερντογάν- Νταβούτογλου για περιφερειακό ρόλο της χώρας απομακρύνεται από την πραγματικότητα, με μονόδρομη πλέον επιλογή την προσεκτική προσέγγιση με τις Ηπα και το Ισραήλ που μπορούν να επηρεάσουν τις εξελίξεις στο Κουρδικό εντός και εκτός συνόρων.

Το πρόβλημα πλέον είναι πως ο Ερντογάν θα συνδυάσει την ήδη εν εξελίξει ρεαλιστική προσαρμογή με μια εκλογική βάση που έχει ως σημεία αναφορας τη σκληρή αντιισραηλινή ρητορική που ήταν μέχρι πρόσφατα κυβερνητική γραμμή.

Ολα θυμίζουν τον ρητορικό μικρομεγαλισμό του κατά τα άλλα ρεαλιστή Οζάλ που μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και της ΕΣΣΔ το 1991 οραματίστηκε τουρκική ζώνη επιρροής από την Αδριατική μέχρι το… Σινικό Τείχος, από τη Μουσουλμανική Βοσνία δηλαδή μέχρι την τουρκόφωνη κινεζική επαρχία του Σικιάγκ.

Ένα άλλο μέτωπο που αργά ή γρήγορα θα επηρεασθεί από την προσέγγιση ΗΠΑ-Ρωσίας είναι η ενεργειακή στρατηγική της Αγκυρας, όπου συνυπάρχει συνεργασία και ανταγωνισμός με την Ουάσιγκτον και τη Μόσχα με χαρακτηριστικό παράδειγμα τις απευθείας εξαγωγές πετρελαίου από την Αυτόνομη Κουρδική Οντότητα του Βορείου Ιράκ μέσω Τουρκίας που έχει εξοργίσει την αμερικανική πλευρά.

Ιστορικά η σύγκλιση της Μεγάλης Ναυτικής και της Μεγάλης Χερσαίας δύναμης σήμαινε στρατηγική δύσπνοια και συρρίκνωση του περιθωρίου ελιγμών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και στη συνέχεια της Τουρκίας.

Η Μόσχα ως προσχηματικός ισότιμος εταίρος για την Ουάσιγκτον αλλά στην πραγματικότητα ως ήσσων συνεταίρος-υπεργολάβος είναι πολύ πιο χρήσιμη και πολύ λιγότερο ανταγωνιστική από ό,τι η Τουρκία των Ερντογάν-Νταβούτογλου στον ίδιο ρόλο: Η Ρωσία του Πούτιν είναι συντηρητική, καθώς αρκείται στη διατήρηση των κεκτημένων της σε Συρία και Ιράν, ενώ η Άγκυρα παρουσιάσθηκε να διεκδικεί το ρόλο μιας Περιφερειακής Υπερδύναμης που θα ρυθμίζει τις ισορροπίες ανάμεσα στις ΗΠΑ και σε έναν αβέβαιο και απρόβλεπτο Αραβομουσουλμανικό Κόσμο, μια θεώρηση που υποτιμά τη στρατηγική βαρύτητα του Ισραήλ.

Για όλους τους περιφερειακούς παίκτες στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή είναι αυτονόητα προτιμότερη η παρεμβολή ΗΠΑ-Ρωσίας, παρά οποιαδήποτε Νεοθωμανική επιδιαιτησία.

Υποστολή φιλοδοξιών

Το σκηνικό αλλάζει ταχύτατα στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή και κάθε μέρα που περνά η τολμηρή διπλωματική ρητορική των Ερντογάν-Νταβούτογλου για περιφερειακό ρόλο της χώρας απομακρύνεται από την πραγματικότητα με μονόδρομη πλέον επιλογή την προσεκτική προσέγγιση με τις ΗΠΑ και το Ισραήλ, που μπορούν να επηρεάσουν τις εξελίξεις στο Κουρδικό εντός και εκτός συνόρων.

Από την εφημερίδα “Ημερησία”