Ανακάλυψαν νέο «κρυφό» έλλειμμα

Προκειμένου να δείξει «έργο» στο Γ' ΚΠΣ, η ΝΔ επιδόθηκε σε ένα σπριντ ένταξης έργων που τελικά έμειναν απλήρωτα

«E» 20/2

Ωρολογιακή βόμβα 7 δισ. ευρώ, προίκα του Γ' ΚΠΣ, τείνει να εξελιχθεί σε νέο κρυφό έλλειμμα του προϋπολογισμού και να τινάξει στον αέρα κάθε προσπάθεια δημοσιονομικής εξυγίανσης το 2010.

Το πρόβλημα προσπαθεί να διαχειριστεί μέχρι στιγμής η υπουργός Οικονομίας Λούκα Κατσέλη, όμως σύντομα φαίνεται ότι θα κληθεί να το αντιμετωπίσει ο υπ. Οικονομικών.

Την ώρα που η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί να πείσει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή περί της εγκυρότητας των νέων στατιστικών στοιχείων και την αποτελεσματικότητα των μέτρων μείωσης του ελλείμματος της χώρας, η μαύρη τρύπα που προέκυψε από τα «overbookings» του Γ' ΚΠΣ και την αδυναμία απορρόφησης των αντίστοιχων κοινοτικών χρηματοδοτήσεων φαίνεται να μην έχει ληφθεί καθόλου υπόψη στους υπολογισμούς του οικονομικού επιτελείου.

Το πρόβλημα, που ήταν γνωστό στους σημερινούς υπουργούς ήδη από την εποχή που ήταν βουλευτές της αξιωματικής αντιπολίτευσης, δεν έχει τύχει σοβαρής αντιμετώπισης λόγω της πίεσης που δημιουργεί το επείγον για τη διαχείριση της τρέχουσας οικονομικής κατάστασης. Ομως υπηρεσιακοί παράγοντες ανησυχούν ότι αυτές οι τεράστιες οφειλές του Δημοσίου προς ιδιώτες που υλοποίησαν έργα ενταγμένα στο Γ' Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης απειλούν να εξελιχθούν στο νέο Βατερλό της ελληνικής οικονομίας, αφού όλα τα πιθανά σενάρια αντιμετώπισης του προβλήματος φαντάζουν καταστροφικά.

Τη διετία 2008-2009 η προηγούμενη κυβέρνηση, προκειμένου να αντιμετωπίσει τη μέχρι εκείνη τη στιγμή χαμηλή απορροφητικότητα του Γ' Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης και υπό την απειλή να χαθούν κοινοτικά κονδύλια λόγω του κανόνα ν+2, επιδόθηκε σε ένα σπριντ ένταξης τυχαίων στις περισσότερες περιπτώσεις έργων σε τομείς με ικανοποιητική απορροφητικότητα.

Ετσι δημιουργήθηκε ένα φαινόμενο υπερδεσμεύσεων (overbookings) για έργα στον τομέα των κατασκευών, της πληροφορικής κ.α. Σε πρόσφατο απολογισμό που έκανε το υπουργείο Οικονομίας από αυτά τα overbookings δημιουργήθηκαν οφειλές προς ιδιώτες (κατασκευαστικές εταιρείες, εταιρείες πληροφορικής κ.ά.), που υλοποίησαν τα έργα για λογαριασμό φορέων του Δημοσίου, ύψους 7 δισ. ευρώ.

Η προθεσμία αποπληρωμής των έργων από κοινοτικούς και εθνικούς πόρους σε αναλογία 80/20 έληγε στο τέλος του 2009. Ομως με την αλλαγή της κυβέρνησης και την αποκάλυψη για την εκτόξευση του ελλείμματος στο 12,7% όλες οι πληρωμές πάγωσαν. Ως αποτέλεσμα οι οφειλές αυτές για έργα που έχουν παραδοθεί ή βρίσκονται σε φάση ολοκλήρωσης μεταφέρθηκαν στο 2010 και το κόστος πλέον θα πρέπει να καλυφθεί κατά 100%, αντί του 20%, από τα χρήματα του κρατικού προϋπολογισμού. Με άλλα λόγια το Ελληνικό Δημόσιο θα πρέπει να πληρώσει επιπλέον 7 δισ. ευρώ το 2010 σε έργα που θα μπορούσαν να είχαν πληρωθεί από κοινοτικά κονδύλια και δεν έχουν υπολογισθεί στον προϋπολογισμό.

ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΨΥΧΡΟΛΟΥΣΙΑ 
Tα τρία σενάρια για την... τακτοποίηση

Υπηρεσιακές πηγές υποστηρίζουν ότι υπάρχουν τρία σενάρια «αντιμετώπισης» των οφειλών του overbooking, αλλά ότι και τα τρία είναι καταστροφικά για την ελληνική οικονομία:

1: Το πρώτο προβλέπει την ένταξη των εκτελεσθέντων έργων ως γεφυρών στο ΕΣΠΑ. Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ότι αυτό θεωρείται εξαιρετικά δύσκολο αφενός γιατί τα περισσότερα έργα έχουν ήδη υλοποιηθεί και αφετέρου γιατί η πλειονότητά τους δεν συνάδει με τη φιλοσοφία του ΕΣΠΑ και δεν είναι δυνατόν να επιλεγούν από την Κομισιόν ως επιλέξιμες δαπάνες.

Προσθέτουν δε ότι το υποθετικό και εξαιρετικά απίθανο σενάριο να επιτευχθεί η ένταξη όλων των έργων στο ΕΣΠΑ είναι εξαιρετικά καταστροφικό, αφού έτσι θα αχρηστευθεί το μοναδικό αναπτυξιακό εργαλείο για την έξοδο της Ελλάδας από την ύφεση και την κρίση. Θυμίζουν δε ότι οι οφειλές των 7 δισ. ισοδυναμούν περίπου με το ένα τρίτο των συνολικών πόρων του ΕΣΠΑ.

2: Το δεύτερο σενάριο προβλέπει την αποπληρωμή των οφειλών από το πρόγραμμα των δημοσίων επενδύσεων είτε φέτος είτε αφού επιμεριστούν στα επόμενα έτη. Φέτος το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων είναι κουτσουρεμένο στα 10,5 δισ. ευρώ και με τα λιγοστά αυτά χρήματα πρέπει να κινηθεί και πάλι η καταρρέουσα εθνική οικονομία.

Αν από αυτά τα 10,5 δισ. τα επτά ή τα πέντε δαπανηθούν για ήδη εκτελεσμένα έργα, η ανάκαμψη της οικονομίας θα μείνει ένα ανεκπλήρωτο όνειρο.

3: Το τρίτο σενάριο, που αρκετοί παράγοντες θεωρούν και πιθανότερο, είναι να αποσιωπηθεί το θέμα, όπως αντίστοιχα είχε γίνει τα προηγούμενα χρόνια με τις οφειλές προς τα νοσοκομεία, προκειμένου να αντιμετωπιστεί όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν.

Αυτό το σενάριο βέβαια υποκρύπτει και τον μεγαλύτερο κίνδυνο της δημιουργίας ενός νέου κρυφού ελλείμματος με απρόβλεπτες συνέπειες για την εθνική οικονομία.

ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ
Το ροκάνισμα του ΕΣΠΑ

Το πρόβλημα προσπαθεί να διαχειριστεί μέχρι στιγμής η υπουργός Οικονομίας Λούκα Κατσέλη, όμως σύντομα φαίνεται ότι θα κληθεί να το αντιμετωπίσει ο υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου, αφού οι ιδιώτες που εκτέλεσαν τα έργα πιέζουν για την εξόφλησή τους.

Το θέμα επιβεβαίωσε στο «Εθνος της Κυριακής» και ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ανωνύμων Τεχνικών Εταιρειών, Γιώργος Βλάχος.

Σύμφωνα με τον κ. Βλάχο, πολλές είναι οι διαμαρτυρίες από μέλη του συνδέσμου για μεγάλες οφειλές έργων που είχαν προκηρυχθεί από την τοπική αυτοδιοίκηση και έχουν ήδη ολοκληρωθεί.

«Δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε με ακρίβεια το ύψος των οφειλών, αλλά αυτές ανέρχονται σε αρκετά εκατομμύρια ευρώ», λέει ο κ. Βλάχος. Σχετικά με το θέμα της εξόφλησης των 7 δισ. ευρώ απάντησε πριν από λίγες εβδομάδες στη Βουλή σε ερώτηση βουλευτών της ΝΔ ο αρμόδιος υφυπουργός Οικονομίας Στ. Αρναουτάκης, ο οποίος άφησε να εννοηθεί ότι θα γίνει απόπειρα τα έργα αυτά να ενταχθούν ως γέφυρες στο επόμενο πλαίσιο στήριξης, το ΕΣΠΑ. «Ροκανίζοντας» ουσιαστικά το 1/3 των πόρων του.

ΗΛΙΑΣ ΜΑΡΟΥΤΣΗΣ
maroutsis@pegasus.gr