Τατούλη δεν πιάνεις χαρτοσιά ...

Αν είχε ασυλία θα μπορούσε να γραψει περισσότερα και βαρύτερα; Τα  γραφόμενά του αποτελούν γραπτά πολιτικά μνημεία για τον μελλοντικό μελετητή της πολιτικής μας ιστορίας.

ΣΓΣ

Ακέφαλα κόμματα

Tου Xρηστου Γιανναρα

Bλέπει, αλλά δεν αντιλαμβάνεται. Ακούει, αλλά δεν καταλαβαίνει. Δεν πρόκειται για νοητική υστέρηση ή εθελοτυφλία, δεν είναι μικρόνοια. Χάνουμε την επαφή με την πραγματικότητα, όταν η αλογία του ενστίκτου σκοτίζει (κυριολεκτικά) τις κυρίως αντιληπτικές ικανότητες: την κριτική σκέψη, τη συγκριτική εκτίμηση, τη φαντασία, τη διαγνωστική διαίσθηση.

Φαίνεται ότι σε θέσεις ανεξέλεγκτης εξουσίας (όπως ήταν άλλοτε οι τύραννοι και σήμερα οι αρχηγοί κομμάτων) το ένστικτο της εγωτικής αυτεπιβεβαίωσης ακυρώνει ακόμα και τον ορθολογισμό της αυτοσυντήρησης.

Προσπαθούν οι κατέχοντες να κρατηθούν απεγνωσμένα στην εξουσία και δεν αντιλαμβάνονται ούτε και τους αυτονόητους τρόπους να το πετύχουν. Επιλέγουν να ενεργήσουν με πρακτικές ακριβώς αντίθετες από τις συμφέρουσες, πριονίζουν με πάθος το κλαδί πάνω στο οποίο κάθονται.

Το αυτοκτονικό αυτό σύνδρομο μοιάζει να γεννιέται από την πρώτη στιγμή της ανόδου σε θέση ανεξέλεγκτης εξουσίας. Εδώ και έντεκα χρόνια, όταν μόλις αναδείχθηκε στην ηγεσία της αξιωματικής τότε αντιπολίτευσης, κάποιοι προειδοποιούσαν τον σημερινό πρωθυπουργό: Η διακυβέρνηση της χώρας θέλει εργώδη προετοιμασία, κυρίως όταν πρόκειται να διαδεχθείς όχι ένα κόμμα, αλλά μια κοινωνική λοιμική, ασύδοτη επί είκοσι χρόνια. Και αυτός λογάριαζε την ανιδιοτέλεια της προειδοποίησης για πολεμική. «Οσοι τα λένε αυτά στέκονται απέναντι και μας πολεμούν», ήταν η κατά λέξη απάντησή του.

Νόμιζε ότι τον πολεμούν όσοι του θύμιζαν ότι το κόμμα του δεν ψέλλισε ποτέ, μα ποτέ, την παραμικρή αντίρρηση, διαμαρτυρία ή αντίθεση στο πρώτο και μεγάλο έγκλημα των καπήλων του σοσιαλισμού (έγκλημα που πισωγύρισε την ελλαδική κοινωνία σε εξόφθαλμο πρωτογονισμό): στην κατάργηση της αξιοκρατίας, την εξάλειψη από κάθε πτυχή του δημόσιου βίου κάθε αξιολογικής κρίσης, κάθε διάκρισης ποιοτήτων. Δεν ψέλλισε ποτέ το κόμμα του την παραμικρή αντίρρηση για το δεύτερο ασέλγημα του πασοκισμού: τη διάλυση και τον ευτελισμό των πανεπιστημίων, τη θεσμοποίηση και τον εξωραϊσμό της αγραμματοσύνης, του αμοραλισμού και της απατρίας στα σχολεία.

Αδιαφόρησε παγερά ο εθελότυφλος ηγέτης όταν γράφτηκε γι’ αυτόν ότι η πρωθυπουργική του αποτυχία είχε συντελεστεί από την πρώτη κιόλας μέρα που συγκρότησε κυβέρνηση με ξαδέλφια και φιλαράκια για να εξασφαλίσει εσωκομματικά ανταλλάγματα «αφοσίωσης» ή την εξισορρόπηση απειλών. Με τέτοια επιτελικά στελέχη ήταν ολοφάνερο ότι αποκλειόταν κάθε αντιστράτευση στα πασοκικά κοινωνικά εγκλήματα, η κυβέρνησή του πήρε την εξουσία για να την απολαύσει, όχι για να τολμήσει ρήξεις με τον εικοσάχρονο εφιάλτη.

Πέντε χρόνια νεοδημοκρατικής διακυβέρνησης παγίωσαν στη χώρα τον πασοκικό αμοραλισμό και τον «συνασπισμένο» μηδενισμό, με αλλαγή απλώς των συντελεστών – οι γαλάζιοι κομματάνθρωποι ήταν σαφώς λιγότερο επιτήδειοι: Η ατζαμοσύνη τους έπνιξε την ελλαδική κοινωνία στην μπόχα σκανδάλων άπληστης και παντοδαπής κλοπής κοινωνικού χρήματος, αλλά και σεξουαλικών με φόνους αντεραστών και αυτοκτονίες από φωταγωγούς. Ισως ποτέ άλλοτε στα ελλαδικά χρονικά κυβέρνηση δεν είχε διασυρθεί με τόση αδεξιότητα και αφροσύνη από συνεργάτες της προσωπικής επιλογής του πρωθυπουργού.

Και στην επονείδιστη αυτή πραγματικότητα ο πρωθυπουργός δεν έχει να αντιτάξει ούτε σοφή και ταπεινή παραδοχή λαθών ούτε την ευφυΐα σιωπηλής έμπρακτης μεταμέλειας. Αντιτάσσει ρητορεύματα αυτεπαίνων, καυχησιολογία απροσμέτρητης ασχετοσύνης για δήθεν εμμονή σε «μεταρρυθμίσεις» – αυτός που πέντε ολόκληρα χρόνια δεν τόλμησε να μεταρρυθμίσει έστω την κυβέρνησή του, με ανασχηματισμό, να παραμερίσει ανίκανους, δραματικά αποτυχημένους υπουργούς του.

Ετσι, κατόρθωσε το απίστευτο: Να ξαναδώσει αξιοπιστία στο ηροστράτειο ΠΑΣΟΚ, που είναι πια και κόμμα ακέφαλο, η εύκολη χλεύη σατιρογράφων και γελοιογράφων. Αναθάρρησε η σοσιαλεπώνυμη λοιμική μπροστά στην εικόνα ενός πανικόβλητου πρωθυπουργού στο βήμα της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματός του. Αφριζε και ωρυόταν, όπως κάθε ανήμπορος που κάνει το παλικάρι.

Οχι για να υπερασπίσει θέσεις, αλλά μόνο για να αντικρούσει όσους αμφισβητούν τις αλάθητες επιλογές του, τους κραυγαλέα αποτυχημένους και διαβλητούς στενούς του συνεργάτες. Ο τρόμος επερχόμενης παγκόσμιας οικονομικής κρίσης πάγωνε την εντόπια και τη διεθνή κοινωνία, σε κανένα από τα μέτωπα των κρίσιμων κοινωνικών προβλημάτων δεν είχε τολμήσει ρήξεις μεταρρυθμιστικών καινοτομιών. Και αυτός εκόπτετο από το επίσημο βήμα, μόνο επειδή κύμα γενικευμένης αγανάκτησης αμφισβητούσε το εγωτικό του καπρίτσιο.

Αυτή τη σκηνή, που προκαλούσε αλγεινή ντροπή και θλίψη στο κοινό αίσθημα, τα μέλη της Κεντρικής Επιτροπής την καταχειροκρότησαν όρθια, με επιτηδευμένο πυρετικό ζήλο – αναπαράγοντας τα πρότυπα κομματικά ποιμνιοστάσια πράσινου, ερυθρού ή φαιού ολοκληρωτισμού. Σίγουρα υπήρχαν έντιμοι και αξιοπρεπείς πολίτες εκεί μέσα, όχι μόνο εξαδέλφια, φιλαράκια, αυλικοί λακέδες και τρωκτικά λαμόγια. Αλλά δεν βρέθηκε ένας, ούτε ένας, να υψώσει φωνή, να μαρτυρήσει έμπρακτα ότι τα στελέχη με την κεντρική ευθύνη για το κόμμα δεν οφείλουν να είναι αφασικοί κλακαδόροι ενός «επικοινωνιακού» οικογενειακού ονόματος.

Την άλλη μέρα ο αρχηγός απελάκτισε από το κόμμα βουλευτή που επανέλαβε δημόσια τις κρίσεις του για το πρωθυπουργικό περιβάλλον. Και τότε ήρθε η δήλωση, που με την προφάνεια της αλήθειας της ενίσχυσε το προσωπείο αξιοπιστίας του ΠΑΣΟΚ, έστω και ακέφαλου: «Ο πρωθυπουργός καλύπτει όσους αποκαλύπτονται και καρατομεί όσους αποκαλύπτουν». Ο αμοραλισμός διατηρεί στο «επικοινωνιακό» πεδίο το πλεονέκτημα της κοφτερής ευφυΐας, που ίσως του εγγυάται την παλιννόστηση, ακόμα και αν το κόμμα παραμένει κωμικά ακέφαλο. Και εκεί επίσης τα στελέχη της κεντρικής ευθύνης καταχειροκροτούν όρθια, με πυρετικό ζήλο, ένα οικογενειακό όνομα, «άδειο πουκάμισο».

Η συνταγματική τραγωδία της χώρας (έργο Ανδρέα Παπανδρέου) είναι η καταστατική επιβολή πολιτεύματος απόλυτης μοναρχίας, πρωθυπουργοκεντρικής. Η κοινωνική τραγωδία (αποτέλεσμα του επίσης ανδρεϊκού «κοινωνικού μετασχηματισμού») είναι ο μαρασμός και η εξαφάνιση της ανιδιοτέλειας της ικανής να παραγάγει θυσιαστική αντίσταση στην καμουφλαρισμένη με δημοκρατικά ψιμύθια απολυταρχία.

Σαν τον Αϊ-Γιάννη τον Πρόδρομο της Εικονογραφίας, κάθε «κόμμα εξουσίας» κρατάει τελετουργικά στα χέρια του το κομμένο κεφάλι του.

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_2_12/10/2008_288110