Font Size 
Κυριακή, 03 Μάρτιος 2013 19:33
Όταν τον περασμένο Απρίλιο δημοσιεύθηκε η απόφαση της Αγκυρας να ορίσει θαλάσσια οικόπεδα για έρευνες κοιτασμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου, η Αθήνα βρέθηκε αντιμέτωπη με μία ωμή πρόκληση. Ορισμένα απ’ αυτά τα θαλάσσια οικόπεδα ανήκαν εξόφθαλμα στην ελληνική υφαλοκρηπίδα (νοτιοανατολικά της Ρόδου και στην περιοχή του Καστελορίζου) και κάποια άλλα στην κυπριακή.
Το ίδιο σκηνικό είχε επαναληφθεί το 2008. Τότε, η Αγκυρα είχε αναθέσει σε νορβηγικό σκάφος να πραγματοποιήσει έρευνες νοτίως του Καστελορίζου. Ως απάντηση στην ελληνική διαμαρτυρία, οι Νορβηγοί είχαν ζητήσει να τους δοθούν τα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Πράγματι, η Αθήνα τους έδωσε τις συντεταγμένες, αλλά με τη μορφή απορρήτου.
Η ανάγκη να εξουδετερωθούν τουρκικά τετελεσμένα συνδέεται, αλλά λανθασμένα ταυτίζεται με την ανακήρυξη Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ). Ας ξεκαθαρίσουμε, όμως, τις έννοιες. Υφαλοκρηπίδα είναι το δικαίωμα ενός παράκτιου κράτους να εκμεταλλεύεται τον βυθό και το υπέδαφος του βυθού. ΑΟΖ είναι το δικαίωμα να εκμεταλλεύεται τον βυθό, το υπέδαφός του, τα ύδατα (αλιεία) και την ενέργεια των κυμάτων στην επιφάνεια. Με άλλα λόγια, στην περίπτωσή μας η υφαλοκρηπίδα είναι υποσύνολο της ΑΟΖ. Για να υπάρξει ΑΟΖ, όμως, το παράκτιο κράτος πρέπει μονομερώς να καταθέσει σχετικό έγγραφο στην αρμόδια διεύθυνση του ΟΗΕ.
Λανθασμένη εντύπωση
Η εμμονή της ελληνικής διπλωματίας να συζητάει μόνο για υφαλοκρηπίδα, αγνοώντας την ΑΟΖ, επέτρεψε (με τη βοήθεια κάποιων «ΑΟΖολόγων») να δημιουργηθεί η λανθασμένη εντύπωση στην κοινή γνώμη ότι με την ανακήρυξη ΑΟΖ λύνεται το πρόβλημα με την Τουρκία και η Ελλάδα θα μπορεί να εκμεταλλευθεί ανεμπόδιστα τα όποια κοιτάσματα.
Η εκμετάλλευσή τους, όμως, δεν προϋποθέτει την ανακήρυξη ΑΟΖ. Αρκεί και το δικαίωμα στην υφαλοκρηπίδα. Σε αντίθεση με την ΑΟΖ, που για να υπάρξει πρέπει να ανακηρυχθεί, η υφαλοκρηπίδα υπάρχει από μόνη της. Για να καταστεί δυνατή η πραγματοποίηση ερευνών και γεωτρήσεων, όμως, πρέπει να προηγηθεί κάποια μορφή οριοθέτησης είτε της υφαλοκρηπίδας είτε της ΑΟΖ (δεν υπάρχει διαφορά στον τρόπο οριοθέτησης).
Συνήθως, η οριοθέτηση είναι προϊόν διαπραγματεύσεων ή απόφασης του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης. Με άλλα λόγια, η αιτία που η Ελλάδα δεν μπορεί να πραγματοποιήσει έρευνες σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο δεν είναι η μη ανακήρυξη ΑΟΖ, αλλά η άρνηση της Τουρκίας να αποδεχθεί ότι τα ελληνικά νησιά έχουν δική τους υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ.
Ενας δεύτερος μύθος είναι πως η οριοθέτηση γίνεται υποχρεωτικά με βάση την αρχή της μέσης γραμμής. Η αρχή αυτή είναι βασική μέθοδος, αλλά όχι αποκλειστική. Ειδικά όταν έχουμε μικρά νησιά απέναντι σε μεγάλους ηπειρωτικούς όγκους, όπως στην περίπτωση του Καστελορίζου, η νομολογία της Χάγης δείχνει ότι ταυτοχρόνως εφαρμόζεται και η αρχή της αναλογικότητας, δηλαδή στα νησιά δεν δίνεται πλήρης επήρεια σε υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ.
Το γεγονός ότι η ΑΟΖ έχει αποκτήσει μυθικές διαστάσεις δεν σημαίνει ότι είναι ασήμαντη. Η ανακήρυξή της δεν προσφέρει στην εκμετάλλευση κοιτασμάτων, αλλά διασφαλίζει άλλα δικαιώματα της Ελλάδας. Το εάν θα ανακηρυχθεί ταυτοχρόνως με την κατάθεση συντεταγμένων είναι ζήτημα πολιτικής επιλογής και δεν πρέπει να υπαγορευθεί από το παραπλανητικό κλίμα ότι η ΑΟΖ είναι περίπου πανάκεια.
Οταν δεν υπάρχει οριοθέτηση, ένα παράκτιο κράτος μπορεί μονομερώς να ορίσει τα όρια της υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ που διεκδικεί για τον εαυτό του με βάση την αρχή της μέσης γραμμής. Εάν υπάρξει αντίδραση, η διαφορά παραπέμπεται σε διαπραγματεύσεις ή στη Χάγη. Αυτό το δικαίωμα άσκησε η Αθήνα με τον νόμο Μανιάτη (2011), ο οποίος ξεκαθαρίζει ότι όπου δεν υπάρχει οριοθέτηση, η Αθήνα θεωρεί ελληνική υφαλοκρηπίδα αυτή που ορίζεται από τη μέση γραμμή. Για να εξουδετερωθούν τα τουρκικά τετελεσμένα πρέπει η Ελλάδα να καταθέσει στον ΟΗΕ τις γεωγραφικές συντεταγμένες.
Η κατάθεση συντεταγμένων δεν σημαίνει μονομερή ιδιοποίηση θαλάσσιου χώρου, αλλά δήλωση διεκδίκησής του. Θα ήταν σκόπιμο, μάλιστα, η Αθήνα να συνοδεύσει την κατάθεση με δήλωση ότι ελπίζει πως οι πολύχρονες διαπραγματεύσεις για οριοθέτηση (διερευνητικές επαφές) θα καταλήξουν σε συμφωνία ή σε παραπομπή στη Χάγη.
Λανθασμένη εντύπωση
Η εμμονή της ελληνικής διπλωματίας να συζητάει μόνο για υφαλοκρηπίδα, αγνοώντας την ΑΟΖ, επέτρεψε (με τη βοήθεια κάποιων «ΑΟΖολόγων») να δημιουργηθεί η λανθασμένη εντύπωση στην κοινή γνώμη ότι με την ανακήρυξη ΑΟΖ λύνεται το πρόβλημα με την Τουρκία και η Ελλάδα θα μπορεί να εκμεταλλευθεί ανεμπόδιστα τα όποια κοιτάσματα.
Η εκμετάλλευσή τους, όμως, δεν προϋποθέτει την ανακήρυξη ΑΟΖ. Αρκεί και το δικαίωμα στην υφαλοκρηπίδα. Σε αντίθεση με την ΑΟΖ, που για να υπάρξει πρέπει να ανακηρυχθεί, η υφαλοκρηπίδα υπάρχει από μόνη της. Για να καταστεί δυνατή η πραγματοποίηση ερευνών και γεωτρήσεων, όμως, πρέπει να προηγηθεί κάποια μορφή οριοθέτησης είτε της υφαλοκρηπίδας είτε της ΑΟΖ (δεν υπάρχει διαφορά στον τρόπο οριοθέτησης).
Συνήθως, η οριοθέτηση είναι προϊόν διαπραγματεύσεων ή απόφασης του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης. Με άλλα λόγια, η αιτία που η Ελλάδα δεν μπορεί να πραγματοποιήσει έρευνες σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο δεν είναι η μη ανακήρυξη ΑΟΖ, αλλά η άρνηση της Τουρκίας να αποδεχθεί ότι τα ελληνικά νησιά έχουν δική τους υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ.
Ενας δεύτερος μύθος είναι πως η οριοθέτηση γίνεται υποχρεωτικά με βάση την αρχή της μέσης γραμμής. Η αρχή αυτή είναι βασική μέθοδος, αλλά όχι αποκλειστική. Ειδικά όταν έχουμε μικρά νησιά απέναντι σε μεγάλους ηπειρωτικούς όγκους, όπως στην περίπτωση του Καστελορίζου, η νομολογία της Χάγης δείχνει ότι ταυτοχρόνως εφαρμόζεται και η αρχή της αναλογικότητας, δηλαδή στα νησιά δεν δίνεται πλήρης επήρεια σε υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ.
Το γεγονός ότι η ΑΟΖ έχει αποκτήσει μυθικές διαστάσεις δεν σημαίνει ότι είναι ασήμαντη. Η ανακήρυξή της δεν προσφέρει στην εκμετάλλευση κοιτασμάτων, αλλά διασφαλίζει άλλα δικαιώματα της Ελλάδας. Το εάν θα ανακηρυχθεί ταυτοχρόνως με την κατάθεση συντεταγμένων είναι ζήτημα πολιτικής επιλογής και δεν πρέπει να υπαγορευθεί από το παραπλανητικό κλίμα ότι η ΑΟΖ είναι περίπου πανάκεια.
Οταν δεν υπάρχει οριοθέτηση, ένα παράκτιο κράτος μπορεί μονομερώς να ορίσει τα όρια της υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ που διεκδικεί για τον εαυτό του με βάση την αρχή της μέσης γραμμής. Εάν υπάρξει αντίδραση, η διαφορά παραπέμπεται σε διαπραγματεύσεις ή στη Χάγη. Αυτό το δικαίωμα άσκησε η Αθήνα με τον νόμο Μανιάτη (2011), ο οποίος ξεκαθαρίζει ότι όπου δεν υπάρχει οριοθέτηση, η Αθήνα θεωρεί ελληνική υφαλοκρηπίδα αυτή που ορίζεται από τη μέση γραμμή. Για να εξουδετερωθούν τα τουρκικά τετελεσμένα πρέπει η Ελλάδα να καταθέσει στον ΟΗΕ τις γεωγραφικές συντεταγμένες.
Η κατάθεση συντεταγμένων δεν σημαίνει μονομερή ιδιοποίηση θαλάσσιου χώρου, αλλά δήλωση διεκδίκησής του. Θα ήταν σκόπιμο, μάλιστα, η Αθήνα να συνοδεύσει την κατάθεση με δήλωση ότι ελπίζει πως οι πολύχρονες διαπραγματεύσεις για οριοθέτηση (διερευνητικές επαφές) θα καταλήξουν σε συμφωνία ή σε παραπομπή στη Χάγη.
Πηγή Real.gr
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου