Η γεωθερμία χορεύει με τα Ρίχτερ

Η εκμετάλλευση της θερμότητας που υπάρχει στο υπέδαφος είναι όνειρο κυβερνήσεων κι επιχειρήσεων σε όλο τον κόσμο, καθώς μπορεί να παραχθεί σχεδόν σε όλο τον πλανήτη πολύ φθηνή και άφθονη ενέργεια

Σεισμικές δονήσεις προκαλούν οι γεωτρήσεις για την άντληση ενέργειας

LΟS ΝΕW ΥΟRΚ ΤΙΜΕS , Του JΑΜΕS GLΑΝΖ

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Σάββατο 4 Ιουλίου 2009

Το απόγευμα της 8ης Δεκεμβρίου 2006 ένας σεισμός τάραξε τη Βασιλεία της Ελβετίας και τρόμαξε εκατομμύρια κόσμου μέχρι τη Γερμανία και τη Γαλλία. Ο σεισμός ήταν 3,4 Ρίχτερ, όμως οι κάτοικοι ένιωσαν σαν να τους ταρακούνησε μια ισχυρή έκρηξη. Τραυματίες δεν υπήρξαν, αλλά ζημιές σημειώθηκαν σε χιλιάδες κτίρια.

Για όλα αυτά δεν έφταιγε ο Εγκέλαδος, αλλά ο Μάρκους Χέρινγκ, μηχανικός και ήρωας της πόλης μέχρι εκείνο το απόγευμα. Ο Χέρινγκ ήταν επικεφαλής της τοπικής μονάδας άντλησης γεωθερμικής ενέργειας και είχε ανοίξει με το συνεργείο του μια τρύπα βάθους 4,5 χιλιομέτρων μέσα στην πόλη.

Από εκεί αντλούσε θερμότητα από τα έγκατα της γης, την οποία μετέτρεπε σε φθηνή ενέργεια. Ήταν ένα πιλοτικό εγχείρημα και όλα πήγαιναν καλά μέχρι εκείνη την ημέρα.

Ο σεισμός είχε επιπτώσεις δυσανάλογες του μεγέθους του επειδή προκλήθηκε από ανθρώπινη παρέμβαση και είχε πολύ μικρό εστιακό βάθος. Συνοδεύτηκε μάλιστα από πολύ δυνατή βοή. Μετά τον σεισμό το έργο σταμάτησε οριστικά.

Ξάφνιασε το μέγεθος. Οι επιστήμονες γνώριζαν πως η μέθοδος της άντλησης θα προκαλούσε σεισμούς. Νόμιζαν όμως ότι θα ήταν πολύ μικροί και δεν θα ενοχλούσαν κανένα. Δεν τους ξάφνιασε μόνο το μέγεθος κι η ένταση, αλλά και η συχνότητα των σεισμών που ακολούθησαν τους επόμενους μήνες: περισσότεροι από 3.500.

Η εκμετάλλευση της θερμότητας που υπάρχει σε μεγάλα βάθη στο υπέδαφος είναι όνειρο επιστημόνων, κυβερνήσεων κι επιχειρήσεων σε όλο τον κόσμο. Μπορεί να παραχθεί σχεδόν σε όλο τον πλανήτη πολύ φθηνή και άφθονη ενέργεια και μάλιστα σε συνεχή ροή, σε αντίθεση με την αιολική ή την ηλιακή.

Επίσης, μπορεί να καλύψει ένα πολύ μεγάλο μέρος των αναγκών μιας περιοχής. Στην Αμερική, υπολογίζουν πως μπορεί να καλύψει 60.000 φορές την ετήσια κατανάλωση ρεύματος της χώρας. Όλα αυτά, φυσικό είναι να έχουν δημιουργήσει υψηλές προσδοκίες για λύση στο ενεργειακό πρόβλημα του πλανήτη.

Ανησυχία στην Καλιφόρνια. Με αυτό τον στόχο αρχίζει αυτές τις ημέρες ένα φιλόδοξο πρόγραμμα στην Καλιφόρνια, βόρεια του Σαν Φρανσίσκο, παρόμοιο με αυτό της Βασιλείας. Η κυβέρνηση του Ομπάμα και το υπουργείο Ενέργειας έχουν επενδύσει 140 εκατομμύρια ευρώ σε αντίστοιχα έργα σε όλη την Αμερική.

Δεν είναι λίγοι όμως όσοι ανησυχούν για την έκβασή τους. Ειδικά στην Καλιφόρνια, μία από τις πλέον σεισμογενείς περιοχές του κόσμου, κάτοικοι κι επιστήμονες έχουν σοβαρές αντιρρήσεις, ειδικά ύστερα από αυτό που έγινε στην Ελβετία.

Η εταιρεία ΑltaRock, που έχει αναλάβει το εγχείρημα στη Βόρεια Καλιφόρνια, δεν ανέφερε στη μελέτη του έργου την περίπτωση της Βασιλείας. Η επίσημη δικαιολογία είναι πως δεν είναι σίγουρο ότι το έργο προκάλεσε τον σεισμό, παρ΄ ότι σε αυτό συμφωνούν οι ελβετικές αρχές και οι σεισμολόγοι.

Οι ειδικοί πιστεύουν πως η μέθοδος που ακολουθήθηκε στη Βασιλεία είναι το πρώτο βήμα για πλήρη εκμετάλλευση της ενέργειας αυτής. Και οι Αμερικανοί τεχνικοί της ΑltaRock τονίζουν πως έχουν βελτιώσει κατά πολύ την ελβετική μέθοδο και την έχουν κάνει απόλυτα ασφαλή. Παρ΄ όλα αυτά, ουδείς σεισμολόγος ορκίζεται πως το έργο δεν θα προκαλέσει σεισμούς στην Καλιφόρνια. Δεν μπορούν όμως να γνωρίζουν το πιθανό μέγεθος.

ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ, υπολογίζουν πως η γεωθερμική ενέργεια μπορεί να καλύψει 60.000 φορές την ετήσια κατανάλωση ρεύματος της χώρας δημιουργώντας υψηλές προσδοκίες για λύση στο ενεργειακό πρόβλημα του πλανήτη

Η διάσπαση του υπεδάφους προκαλεί ρήγματα

Είναι γνωστό πως η τεχνική της άντλησης γεωθερμικής ενέργειας προκαλεί σεισμούς, καθώς απαιτεί την έγχυση νερού σε μεγάλη πίεση μέσα σε τρύπες που έχουν ανοίξει τα συνεργεία στο βραχώδες υπόστρωμα. Οι τρύπες φτάνουν σε βάθος 4-5 χιλιομέτρων.

Η διάσπαση του υπεδάφους είναι από μόνη της ένας μικρός σεισμός, καθώς η πίεση που ασκείται στον βράχο προκαλεί ρήγμα εκεί όπου είναι ήδη πιο αδύναμο το πέτρωμα. Το νερό που πέφτει λειτουργεί ως λιπαντικό που διευκολύνει αυτές τις δυνάμεις να προκαλέσουν μετακινήσεις του υπεδάφους στα αδύναμα σημεία του. Το αποτέλεσμα είναι ένας ιστός από μικρά ρήγματα.

Συστήματα γεωθερμίας, αλλά με περιορισμένη απόδοση, λειτουργούν σε πολλές περιοχές εδώ και χρόνια, αντλώντας θερμότητα παγιδευμένη κάτω από θερμοπίδακες ή σχισμές στο υπέδαφος που ονομάζονται φουμαρόλες. Ακόμα κι αυτά όμως, προκαλούν πολύ μικρές σεισμικές δονήσεις.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η περιοχή της Βόρειας Καλιφόρνιας, την οποία διάλεξε η ΑltaRock για το έργο της.

Μέχρι πριν από λίγα χρόνια, οι σεισμοί ήταν λίγοι. Από τότε που άρχισαν να εκμεταλλεύονται τη θερμότητα του υπεδάφους διάφορες ενεργειακές εταιρείες με ήπιες μεθόδους, οι σεισμοί που προκαλούνται ετησίως φτάνουν τους 1.000.

Η περιοχή θερμαίνεται υπογείως από το μάγμα που βγαίνει από τα έγκατα της γης.

Πάνω από το μάγμα βρίσκεται ένα στρώμα βράχου γρανιτώδους υφής, το οποίο μεταδίδει θερμότητα σε ένα πυκνό στρώμα με υλικό σαν πωρόλιθο. Αυτό έχει πολλές ρωγμές που γεμίζουν ατμό. Με ανθρώπινη παρέμβαση, ο ατμός μετατρέπεται σε ενέργεια.