Ασκήσεις σε τεντωμένο σχοινί θυμίζουν οι πρώτες κινήσεις του εκλεγμένου προέδρου Μπαράκ Ομπάμα για την επιλογή των στενότερων συνεργατών του με τους οποίους σκοπεύει να υλοποιήσει τις υποσχέσεις που έδωσε προεκλογικά στον αμερικανικό λαό. Μολονότι απομένει ακόμη περισσότερο από ένας μήνας για την επίσημη ανάληψη των προεδρικών καθηκόντων του, ο Ομπάμα δέχεται ήδη καταιγισμό επικρίσεων για τις επιλογές του, σε σημείο που σχηματίστηκε κιόλας η «Ταξιαρχία της 23ης Ιανουαρίου», δηλαδή η ομάδα των οπαδών του που τρεις μόλις ημέρες μετά την……είσοδό του στον Λευκό Οίκο θα είναι απογοητευμένοι (!) από τον νέο πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών! Πριν λοιπόν σχηματιστεί ολόκληρη η νέα αμερικανική κυβέρνηση και διαμορφωθεί το κορυφαίο επιτελείο του νέου προέδρου, διαμορφώνονται ήδη δύο μεγάλες «σχολές», ανάλογα με τον τρόπο που αντιμετωπίζουν από τώρα τη μελλοντική πολιτική του Ομπάμα. Από τη μία πλευρά είναι η «σχολή» εκείνων που δηλώνουν ξεκάθαρα και δογματικά ότι ο Ομπάμα, πολύ πριν αναλάβει τα καθήκοντά του, έχει προδώσει όλα τα οράματα με τα οποία βαυκάλιζε επί μήνες τους Αμερικανούς και παρέδωσε ήδη την εξουσία στα πιο δεξιά και αντιδραστικά στοιχεία του Δημοκρατικού Κόμματος και στους φανερούς και κρυφούς Ρεπουμπλικανούς, οι οποίοι δεν θα κάνουν τίποτε άλλο παρά να εφαρμόζουν την πολιτική Μπους με άλλο προσωπείο. «Άλλαξε, δηλαδή, ο Μανωλιός και έβαλε τα ρούχα του αλλιώς»! Από την άλλη πλευρά υπάρχει η άλλη «σχολή», η οποία αντιλαμβάνεται ρεαλιστικά τις ανάγκες προσαρμογής της δράσης του νέου προέδρου στα πολύ συγκεκριμένα δεδομένα, δηλαδή στην πραγματικότητα των Ηνωμένων Πολιτειών και στη διεθνή κατάσταση. Σε αυτή τη «σχολή» υπάρχουν εκείνοι οι οποίοι αναγνωρίζουν ότι ο Ομπάμα ήταν υποχρεωμένος να στηριχθεί σε ολόκληρο το Δημοκρατικό Κόμμα, άρα να μη διώξει τη Χίλαρι Κλίντον, και ταυτόχρονα να παραμείνει στο κέντρο της πολιτικής, έχοντας βασικό του στόχο να εξασφαλίσει την υποστήριξη των κοινωνικών στρωμάτων που μετακινούνται εύκολα από το Δημοκρατικό στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα και αντιστρόφως, για να μπορέσει να έχει την απαραίτητη συναίνεση και στήριξη κατά τη διάρκεια της προεδρίας του.
Άλλωστε ο ίδιος χρησιμοποίησε ένα πολύ ισχυρό επιχείρημα απέναντι στους επικριτές του, λέγοντας ότι ως πρόεδρος δεν μπορεί να εκπροσωπεί μόνο το 53% του αμερικανικού λαού που τον ψήφισε και ότι και το υπόλοιπο 47% έχει φωνή, έχει απόψεις και αναμφίβολα πρέπει να νιώθει ότι ο εκλεγμένος πρόεδρος εκπροσωπεί – σε έναν βαθμό τουλάχιστον – και αυτά τα στρώματα. Η κορυφαία επιλογή του που σήμανε κυριολεκτικά συναγερμό στους υποστηρικτές της πρώτης άποψης, ήταν της Χίλαρι Κλίντον ως υπουργού Εξωτερικών. Αναμφίβολα η Κλίντον έχει την υποστήριξη μεγάλου τμήματος του κατεστημένου του Δημοκρατικού Κόμματος, έχει ισχυρούς δεσμούς με το εβραϊκό λόμπι και διακρίθηκε προεκλογικά με περισσότερες «γερακίσιες» απόψεις σε σχέση με τον Ομπάμα. Μια δεύτερη επιλογή που προκάλεσε επικρίσεις ήταν η διατήρηση του σημερινού υπουργού Άμυνας Ρόμπερτ Γκέιτς, με δεδομένο ότι αυτός συνδέεται με την αποτυχημένη πολιτική του προέδρου Μπους στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν, για να μην αναφέρουμε τη Μέση Ανατολή ή την ινδοπακιστανική διένεξη. Πέρα όμως από τις μονόπλευρες προσεγγίσεις των επιλογών του Ομπάμα, υπάρχει ένα βασικό στοιχείο το οποίο δεν επιτρέπει πρόωρες και πρόχειρες κατηγορηματικές τοποθετήσεις. Ο εκλεγμένος πρόεδρος δεν έχει καν αναλάβει ακόμη τα καθήκοντά του και εκείνο το οποίο έχουμε μπροστά μας είναι επιλογές προσώπων που, για τα περισσότερα τουλάχιστον, η πλειονότητα των σχολιαστών εκφράζεται θετικά γιατί πρόκειται για ικανούς, έμπειρους, δοκιμασμένους ή διακεκριμένους σε διαφορετικούς τομείς της εσωτερικής ή της εξωτερικής πολιτικής ανθρώπους. Ο Ομπάμα εμφανίζεται τολμηρός, ελπίζοντας ότι με ισχυρές προσωπικότητες θα σχηματίσει μια δυναμική ομάδα, η οποία δεν μπορεί παρά να παραγάγει σημαντικό έργο. Άρα, οι συγκεκριμένες πράξεις, ενέργειες και δράσεις της νέας κυβέρνησης θα δείξουν την ορθότητα των επιλογών του Ομπάμα και κατά πόσο παρέμεινε συνεπής στις διακηρύξεις του, πολύ μετά την 20ή Ιανουαρίου... Εάν κάποιος μείνει μόνο στην προεκλογική ρητορική, σίγουρα δεν μπορεί να εκτιμήσει από τώρα τις πιθανές δράσεις της αμερικανικής κυβέρνησης. Ωστόσο, ένα βασικό στοιχείο που λείπει είναι ότι πέρα από τα πρόσωπα, ο εκλεγμένος πρόεδρος δεν έχει δώσει ένα συγκεκριμένο στίγμα για καθέναν από τους μεγάλους τομείς της δραστηριότητάς του και κυρίως δεν έχουμε ακόμη ολοκληρωμένες προτάσεις για τον τρόπο με τον οποίο θα αντιμετωπίσει την καλπάζουσα οικονομική κρίση που πλήττει ήδη κατά μέτωπο τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά και τα μεγάλα ανοιχτά διεθνή μέτωπα, όπως το Ιράν, το Ιράκ, το Αφγανιστάν, τη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Κορέα, το Γκουαντάναμο, την ινδοπακιστανική κρίση, τις σχέσεις με τη Ρωσία ή την Κίνα και κυρίως τις σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση, που για πολλούς είναι το κλειδί της επιτυχίας για τον νέο πρόεδρο! Δίνοντας ελάχιστα στοιχεία για την πολιτική που θα ακολουθήσει σε σχέση με τα διεθνή ζητήματα ο Ομπάμα έδωσε έμφαση, πριν από λίγες μέρες, στη διπλωματία, στον διεθνισμό και στις συμμαχίες. «Για να πετύχουμε» είπε «πρέπει να ακολουθήσουμε μια νέα στρατηγική, η οποία θα χρησιμοποιεί επιδέξια τις ισορροπίες και θα ενσωματώνει όλα τα στοιχεία της αμερικανικής ισχύος – τις ένοπλες δυνάμεις και τη διπλωματία, την ευφυΐα και την επιβολή του νόμου, την οικονομία και τη δύναμη του ηθικού παραδείγματός μας». Ως διακήρυξη, τα λόγια αυτά ακούγονται ευχάριστα. Το ζήτημα είναι με ποια αναλογία θα εφαρμοστούν στην πράξη...
Αλλά, όπως και αν έχουν τα πράγματα, πριν αρχίσει να δοκιμάζεται πραγματικά στο πεδίο της καθημερινής διεθνούς πολιτικής, ο Ομπάμα δείχνει ότι απέναντι στη μονομερή αντίληψη των πραγμάτων που επικράτησε τον καιρό του Μπους, εκείνος προκρίνει μία πολυμερή αντίληψη, στην οποία έχουν θέση οι διπλωματικές λύσεις, οι διεθνείς συνεργασίες και οι συμμαχίες. Συνεπώς, χωρίς να μπορούν να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα, μία πρώτη γεύση για το τι πρόκειται να ακολουθήσει είναι ότι σίγουρα θα υπάρξουν αρκετά μέτρα για την ανακούφιση από την οικονομική κρίση στο εσωτερικό των Ηνωμένων Πολιτειών και ίσως λιγότερα για τη βελτίωση της εικόνας των ΗΠΑ στον κόσμο, όπως το κλείσιμο στο Γκουαντάναμο και μερικά ακόμη. Ίσως ακόμη τα επιτελεία του Ομπάμα να ετοιμάζουν κάποιες ρηξικέλευθες προτάσεις για τη Μέση Ανατολή ή τις σχέσεις με την Κούβα ή ακόμα και με το Ιράν. Δεν θα χρειαστεί να περιμένουμε πολύ για να δούμε αν θα ξεφουσκώσουν γρήγορα οι ελπίδες όσων στήριξαν, έστω και επιφυλακτικά, την επιλογή Ομπάμα ή αν θα υπάρξουν οι εκπλήξεις εκείνες που θα δικαιώσουν αυτούς που εξακολουθούν να βλέπουν ρεαλιστικά τις δυνατότητες ουσιαστικής αλλαγής της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ και του ρόλου τους σε ολόκληρο τον κόσμο...
(Ποντίκι, 11.12.2008)
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου